A mocidade, a situación actual da mocidade, o traballo dos comunistas entre a mocidade e a incorporación das novas xeracións nos partidos comunistas
Bruxelas, 15-17 de Maio de 2009
www.icsbrussels.org , ics@icsbrussels.org
Declaración sobre a crise
En maio de 2002, a declaración final do Seminario Comunista Internacional concluía dicindo: Cúmprense todas as condicións para que estale unha crise que será peor e aínda máis destrutiva que a de 1929.
I. A crise do sistema capitalista mostra a necesidade do socialismo
1. O sistema capitalista enfróntase á crise máis grave desde a depresión de 1929. Non se trata dunha recesión pasaxeira e conxuntural senón dunha crise xeneralizada do sistema capitalista. Esta crise será longa e profunda e apenas estamos no principio.
2. O carácter estrutural e sistemático desta crise mostra os límites históricos do sistema capitalista, a súa natureza caótica e destrutiva. Isto remítenos directamente ás teses fundamentais desenvolvidas por Marx, Engels e Lenin sobre o carácter inevitable das crises baixo o capitalismo. A causa desta reside na propiedade privada dos medios de produción e a contradición co carácter cada vez máis social da produción. Isto desemboca no desenvolvemento anárquico da produción e o desenvolvemento das crises capitalistas.
3. Esta crise mudará inevitablemente a cara do mundo. A correlación de forzas entre as grandes potencias transformarase. As contradicións de clase agudizaranse. Os traballadores e os pobos xa están a pagar o custo da crise a través dunha nova serie de medidas que benefician aos monopolios, co aumento do desemprego e unha explotación intensificada, con novos impostos e medidas de austeridade nos sectores sociais. Todos os que se gañan a vida grazas ao traballo atoparán máis inseguridade, máis fame e pobreza.
4. Os traballadores e os pobos do mundo teñen diante a tarefa de loitar por cambios profundos na estrutura económica e social, coa perspectiva do derrocamento revolucionario do capitalismo e a construción do socialismo. É a única resposta eficaz á crise do sistema, a única vía para evitar que o capital se recupere sobre a mesma base logo de ter "curado2 o mercado, de xeito que poida comezar un novo período de desenvolvemento capitalista e ganancias copiosas.
5. Os gobernos dos países capitalistas manteñen conscientemente a falsa percepción de que a crise actual atopa a súa orixe na esfera financeira, porque temen que o propio sistema económico sexa posto en cuestión. Segundo eles, abondaría cunha regulación máis estrita dos actores e as operacións financeiras para volver comezar. A caída vertixinosa da produción sería só unha consecuencia dos problemas do mundo financeiro que se podería resolver coa restauración da confianza dos consumidores e os inversionistas.
6. É certo que a esfera financeira adquiriu unha posición cada vez máis dominante desde o estalido da crise económica a principios dos anos 70. Só basta constatar que, entre 1980 e 2007, o produto mundial multiplicouse por 5 e que as reservas financeiras multiplicáronse por 14. Así, formouse unha brecha crecente entre a esfera produtiva e a esfera financeira, inflada esta última por un desenvolvemento xigantesco dos produtos especulativos. Pero o estalido desta burbulla financeira, que se orientou cada vez máis ávidamente cara aos novos produtos de alto risco, puxo ao espido e reforzado unha crise estrutural subxacente de sobre-produción.
7. A comezos dos anos 70, o mundo capitalista enfrontouse novamente a unha crise de sobre-produción, que se expresou, igualmente, pola cuadruplicación do prezo do petróleo en 1973. Chegou ao seu fin un período de crecemento relativamente forte e estable, debido principalmente á reconstrución posterior á guerra. A sobreproducción acumulábase, o capitalismo encaraba unha crise mundial de sobreproducción.
8. Como cada empresa ou grupo capitalista ten como única preocupación o facerse co mercado dos demais, é empuxado a explotar en maior medida aos traballadores, a producir máis rápido e a menor custo. Séguese entón unha contradición crecente entre o desenvolvemento da capacidade de produción por unha banda, e a baixa relativa do poder adquisitivo das masas polo outro. Esta contradición reprodúcese inevitablemente baixo as relacións de produción capitalistas, onde unha pequena minoría posúe os medios de produción e enriquécese pola explotación da forza de traballo da gran maioría. Engels caracterizou do seguinte xeito a crise de sobreproducción: "Aos obreiros fáltanlles os medios de subsistencia porque produciron demasiados medios de subsistencia".
9. O mesmo mecanismo que leva á crise de sobreproducción leva igualmente a unha queda da taxa de ganancia. O frenesí dos investimentos aumenta a composición orgánica do capital e diminúe así a taxa de ganancia global. Como dixo Marx, "a verdadeira barreira da produción capitalista é o propio capital". Esa taxa de ganancia cae aínda máis cando a crise da sobreproducción estoupa. A crise de principios dos anos 70 transformouse nunha crise estrutural de longa duración, cunha taxa de crecemento media máis lenta, e cun aumento espectacular e prolongado do desemprego en todos os países capitalistas. Para contraatacar a caída das taxas de ganancias, o imperialismo estadounidense virou cara a unha política neoliberal agresiva e unha intensificación da militarización da economía.
10. A partir dos anos 79-81, os imperialistas lanzaron unha ofensiva anti-sindical con miras a reestruturar as necesidades do capital e a despexar o camiño para facilitar unha explotación máis intensa, un enriquecemento da clase burguesa, a destrución das conquistas sociais cedidas en décadas anteriores polos imperialistas debido á presión dos países socialistas. Esta ofensiva tomou un maior peso cando a contrarrevolución fixo caer definitivamente ao socialismo na Unión Soviética e nos países de Europa do Leste. O capitalismo triunfante declarou "a fin da historia" e o principio de era TINA ("there is no alternative", non hai alternativa). Esta era é parte do pasado xa, pois a crise actual mostra como as "solucións" neoliberais fraxilizaron aínda máis o conxunto do sistema e levárono ao bordo do colapso.
11. O capitalismo mundial tivo éxito en procurarse novos mercados, pola privatización de sectores públicos e pola imposición do libre intercambio aos países en desenvolvemento e os países ex socialistas. "Globalizou" a economía pero sobre todo os mercados financeiros. tivo éxito en crear temporalmente unha demanda artificial grazas ao desenvolvemento do crédito e da especulación. A desregulación completa dos fluxos de capital, dos actores financeiros e dos produtos derivados creou unha montaña do que Marx chamaba "o capital ficticio", sempre á procura de rendementos usureros. Para o capital en procura de investimentos rendibles, iso significou unha vía de escape benvida, pois a crise de sobreproducción vai sempre da man dunha sobreacumulación. Non é que haxa unha falta de capital, senón que hai un excedente que non atopa saída no sector produtivo.
12. Isto destrúe o mito socialdemócrata dun capital produtivo e saudable por unha banda, e dun capital financeiro e parásito polo outro. Como Lenin describiu de forma tan correcta, a era do imperialismo caracterízase pola fusión do capital industrial e do capital bancario en capital financeiro. Mais a súa interpenetración non evita que haxa unha separación aínda maior entre a propiedade do capital e a súa aplicación á produción, unha separación entre o rentista e o industrial. Segundo Lenin, "A supremacía do poder financeiro sobre todas as outras formas do capital significa a hexemonía do rentista e da oligarquía financeira; significa unha situación privilexiada para un pequeno número de Estados financeiros poderosos, en relación a todos os demais". A hexemonía do rentista e da oligarquía financeira desenvolveuse ao máximo coa aparición de novos actores financeiros como os hedge funds e os fondos privados que dirixen as reestruturacións de empresas por unha banda, e, polo outro, os novos ditados dos mercados financeiros que impón unha rendibilidade do 15% e máis ao sector produtivo.
13. A situación privilexiada dun pequeno número de estados financieramente poderosos, como os descritos por Lenin, aplícase en primeiro lugar aos Estados Unidos. A súa posición de superpotencia única permítelle vivir porriba das súas posibilidades. permitiu aumentar masivamente a súa débeda exterior e continuar gastando a esgalla grazas á entrada de capitais estranxeiros. Así os Estados Unidos puideron proseguir co armamentismo e coas súas ofensivas militares e as capas altas da sociedade puideron gastar aínda máis en produtos e servizos de luxo. O consumo desenfreado estadounidense, estimulado el mesmo polo endebedamento, xogou un rol importante para soster a economía mundial. Esta situación non sería posible sen a posición do dólar como moeda de cambio e de reserva mundial. A crise reforza a tendencia ao cambio na correlación de forzas nos mercados mundiais, cun declive dos Estados Unidos no PIB global, a subida de países emerxentes como China, a India e mesmo o Brasil no Produto Mundial Bruto (PMB) e unha partida máis grande para a Unión Europea.
14. Os Estados máis poderosos (os da OCDE) interviñeron a grande escala para asegurar as ganancias capitalistas, salvar os seus bancos e os seus monopolios industriais e para o estalido do sistema financeiro mundial. Logo de liberar completamente os mercados financeiros e logo de soster a fondo "a man invisible do mercado", chámase aos estados para que paguen os pratos rotos. Isto destrúe o mito de que os estados perderían o seu poder: aboliron voluntariamente o seu poder de intervención para deixarlle a liberdade total ao capital. Todos os estados capitalistas seguiron as reestruturacións capitalistas e aliñáronse coa política neoliberal dos Estados Unidos, mesmo os estados con gobernos con participación ou de maioría socialdemócrata. Así, o Tratado de Maastricht e a estratexia de Lisboa europea, promovidas tanto polos liberais como polos socialdemócratas, intensificaron a competencia entre os países imperialistas e levaron á intensificación da explotación, á baixada do prezo da forza de traballo, á liberación dos mercados financeiros, ás privatizacións, á creación de empregos precarios, ao alongamento da idade de xubilación e das horas de traballo, á privatización das pensións, a mercantilización do ensino e do sector da saúde.
15. As actuais nacionalizacións serven para protexer os intereses do gran capital con diñeiro do Estado, de tal sorte que o sector vólvese de novo o suficientemente rendible como para ser entregado integramente ao sector privado. De aí sairá unha concentración aínda máis grande de capital. Os fondos que o Estado pon a disposición do capital privado, baixo a forma de aumento de capital ou de garantías do Estado, mostran unha vez máis canto de parásito ten o sistema capitalista. As ganancias son privatizadas, as perdas son socializadas.
16. Como consecuencia da crise, a brecha entre ricos e pobres aumentará, a maioría dos países do mundo coñecerán unha degradación aínda máis desastrosa. Esta degradación golpeará sobre todo aos países en desenvolvemento. A maioría destes países depende da produción de materias primas e de produtos agrícolas para a exportación e só algúns dispón de manufacturas e semi-manufacturas que exportan. Os ditados do FMI, da OMC, de EEUU e a UE destruíron o seu tecido industrial local e a súa agricultura e sometéronos á dominación de compañías transnacionais. Isto volveunos cada vez máis dependentes da conxuntura económica do mundo desenvolvido. Atópanse agora na terrible situación de que os pedidos caeron de forma drástica, os prezos da exportación afundíronse e as condicións de crédito internacional endurecéronse. Esta vulnerabilidade empúxaos de novo ao ciclo dos préstamos, do endebedamento e de novos ditados das esferas imperialistas. Os traballadores e campesiños corren o risco dun aumento rápido do desemprego, a precariedade e a exclusión.
17. Durante a depresión dos anos 30, non foi o "new deal" o que sacou á economía capitalista do marasmo, senón a segunda guerra mundial. Estamos ante un período de contradicións agudizadas en tanto que o capital vira máis agresivo. Córrese o risco de desembocar en novos conflitos armados. A crise actual igualmente representa unha ameaza enorme de regresión social e democrática e crea as bases de movementos autoritarios e militares, como a historia demostrou.
18. O problema da crise económica xeneralizada vai da man dunha ameaza planetaria que pesa sobre o medio ambiente. Ningunha das dúas pode atopar solución baixo o capitalismo. O desenvolvemento armonioso da economía mundial e a salvaguardia do medio ambiente esixen unha planificación desenvolvida que está excluída mentres a procura de beneficios domine a Terra. Estes dous desafíos mundiais confirman a necesidade da socialización dos monopolios así como a planificación centralizada dunha economía socialista. Isto confirma a necesidade de derrocar o poder da clase burguesa en cada país e de construír unha sociedade socialista baseada na propiedade colectiva dos medios de produción.
II. As tarefas dos comunistas
19. Baixo os auspicios do G20 e de organizacións e institucións internacionais como a UE, o Banco Mundial e o Fondo Monetario Internacional, as grandes potencias e os gobernos dos países capitalistas dedícanse a dúas grandes tarefas. Unha, tapar as brechas do sistema e salvar aos capitalistas. Dúas, facer cargar o peso da crise sobre os traballadores e os pobos do mundo. A tarefa dos comunistas é dobre igualmente, pero radicalmente oposta.
20. Primeiro. Desexamos mobilizar ás masas para levar a cabo unha ruptura radical co capitalismo, co sistema de explotación. Mesmo se o capitalismo escolle a vía das reformas chamadas "keynesianas" para estabilizar ao sistema e sobre todo para evitar que as masas reclamen reformas máis profundas, estas serán a costa do pobo. A burguesía dará retoques ao sistema financeiro sen resolver as relacións de produción e a propiedade privada dos medios de produción. Hai que incidir na responsabilidade do gran capital e os seus servidores políticos, que son quen levaron ao mundo á catástrofe. Pero iso non é suficiente. Hai que lograr adoptar obxectivos de loita e reivindicacións que preparen a vía revolucionaria para o derrocamento deste sistema de explotación e de opresión. Para este propósito, é particularmente importante desenvolver e reforzar a corrente clasista no movemento sindical, así como noutros movementos que representan á clase obreira e os seus aliados.
21. Segundo. Desenvolveremos e apoiaremos toda loita de resistencia dirixida a facer pagar á clase burguesa pola crise. Trátase de desenvolver a loita para manter e crear empregos, a loita pola protección dos desempregados e das familias traballadoras, a loita por salvagardar e mellorar a protección social, a loita por aumentar os salarios e mellorar o poder adquisitivo. Trátase de aproveitar todas as oportunidades en contra das privatizacións. Trátase igualmente de preservar os dereitos democráticos e de oporse ao crecemento do racismo, do fascismo, do belicismo, e de toda forma ideolóxica burguesa. Sobre todo en tempos de crise capitalista, os imperialistas tenden a intensificar o seu anticomunismo co fin de golpear á única alternativa existente, o derrocamento do capitalismo e a construción do socialismo.
22. Temos un importante debate ideolóxico que lanzar, o debate sobre o fracaso do sistema capitalista e sobre a superioridade do proxecto socialista. Debemos igualmente frear a escapatoria de mercado libre "controlado" ou "regulado", versión socialdemócrata da apoloxía do sistema. As nosas críticas céntranse no sistema económico e non soamente nas "esaxeracións", os "abusos" ou a "cobiza dos banqueiros" e o denominado capitalismo casino.
23. Ao mesmo tempo, consagraremos todas as nosas forzas para estar na primeira liña da loita dos traballadores, os campesiños e os autónomos. O período próximo estará cheo de oportunidades para facer avanzar a causa comunista. Pero a crise non trae consigo automaticamente a loita. O medo pode tamén paralizar temporalmente ou esmagar a revolta. Trátase de traballar con confianza e paciencia entre as masas e descubrir a creatividade e o espírito de solidariedade, pois será finalmente a clase obreira e outras masas traballadoras quen determinarán o curso da historia.
24. O importante é construír e reforzar os partidos comunistas. Este será o factor decisivo para poder aproveitar as oportunidades que se ofrecerán aos pobos e traballadores no futuro, e para trazar a vía cara a unha sociedade socialista, unha sociedade sen explotación nin opresión por parte do capital.
25. Debemos intensificar a colaboración internacional entre os partidos comunistas e desenvolver unha estratexia unificada contra o imperialismo, pois é unha condición esencial para avanzar máis rapidamente cara a un futuro de progreso, de xustiza e de paz e para estar á altura das tarefas que están ante nós.
Listaxe de signatarios:
1. Arxentina, Partido da Liberación
2. Armenia, Unified Progressive Communist Party of Armenia
3. Australia, Communist Party of Australia
4. Azerbaidjan, Communist Party of Azerbaidjan
5. Belarus, For the Union and the Communist Party of the Union
6. Belgium, Workers' Party of Belgium
7. Brazil, Communist Party of Brazil (PCdoB)
8. Brazil, Partido Patria Livre
9. Bulgaria, Party of Bulgarian Communists
10. Canada, Communist Party of Canada
11. Colombia, Partido Comunista Colombiano
12. Croatia, Socialist Workers' Party of Croatia
13. Cuba, Partido Comunista de Cuba
14. Denmark, Communist Party of Denmark
15. Denmark, Danish Communist Party
16. Estonia, Communist Party of Estonia
17. O Salvador, Partido Comunista do Salvador (PCS)
18. France, PRCF - Pôle de Renaissance communiste en France
19. France, URCF - Union deas Révolutionnaires-Communistes de France
20. Xeorxia, Unified Communist Party of Xeorxia
21. Greece, Communist Party of Greece (KKE)
22. Hungary, Hungarian Communist Workers' Party
23. Ireland, Communist Party of Ireland
24. Ireland, Workers' Party of Ireland
25. Latvia, Socialist Party of Latvia
26. Lebanon, Parti Communiste Libanais
27. Luxembourg, Communist Party of Luxembourg
28. Malta, Communist Party of Malta
29. Morocco, Voie démocratique
30. Nepal, Communist Party of Nepal (Unified)
31. Netherlands, New Communist Party Netherlands (NCPN)
32. Pakistan, Communist Party of Pakistan
33. Palestine, Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP)
34. Peru, Partido Comunista Peruano
35. Porto Rico, Refundación Comunista de Porto Rico
36. Russia, Communist Party of the Russian Federation
37. Russia, Russian Communist Workers' Party - Revolutionary Party of Communists
38. Russia, Communist Party of the Soviet Union (CPSU)
39. South Africa, South African Communist Party
40. Spain, Partido Comunista de España (marxista-leninista)
41. Spain, Partido Comunista dos Pobos de España
42. Spain, Unión Proletaria
43. Sweden, Communist Party (KP)
44. Syria, Syrian Communist Party
45. Taiwan, Chinese Province of Taiwan, Labour Party of Taiwan
46. Tunisia, Parti du Travail Patriotique et Démocratique
47. Turkey, Communist Party of Turkey (TKP)
48. United Kingdom, Communist Party of Great Britain (Marxist Leninist)
49. United States, Freedom Road Socialist Organization
50. United States, Party for Socialism and Liberation
51. Ukraine, Union of Communists
52. Venezuela, Partido Comunista de Venezuela
53. Vietnam, Socialist Republic of, Communist Party of Vietnam
2 Xullo 2009
Bruxelas, 15-17 de Maio de 2009
www.icsbrussels.org , ics@icsbrussels.org
Declaración sobre a crise
En maio de 2002, a declaración final do Seminario Comunista Internacional concluía dicindo: Cúmprense todas as condicións para que estale unha crise que será peor e aínda máis destrutiva que a de 1929.
I. A crise do sistema capitalista mostra a necesidade do socialismo
1. O sistema capitalista enfróntase á crise máis grave desde a depresión de 1929. Non se trata dunha recesión pasaxeira e conxuntural senón dunha crise xeneralizada do sistema capitalista. Esta crise será longa e profunda e apenas estamos no principio.
2. O carácter estrutural e sistemático desta crise mostra os límites históricos do sistema capitalista, a súa natureza caótica e destrutiva. Isto remítenos directamente ás teses fundamentais desenvolvidas por Marx, Engels e Lenin sobre o carácter inevitable das crises baixo o capitalismo. A causa desta reside na propiedade privada dos medios de produción e a contradición co carácter cada vez máis social da produción. Isto desemboca no desenvolvemento anárquico da produción e o desenvolvemento das crises capitalistas.
3. Esta crise mudará inevitablemente a cara do mundo. A correlación de forzas entre as grandes potencias transformarase. As contradicións de clase agudizaranse. Os traballadores e os pobos xa están a pagar o custo da crise a través dunha nova serie de medidas que benefician aos monopolios, co aumento do desemprego e unha explotación intensificada, con novos impostos e medidas de austeridade nos sectores sociais. Todos os que se gañan a vida grazas ao traballo atoparán máis inseguridade, máis fame e pobreza.
4. Os traballadores e os pobos do mundo teñen diante a tarefa de loitar por cambios profundos na estrutura económica e social, coa perspectiva do derrocamento revolucionario do capitalismo e a construción do socialismo. É a única resposta eficaz á crise do sistema, a única vía para evitar que o capital se recupere sobre a mesma base logo de ter "curado2 o mercado, de xeito que poida comezar un novo período de desenvolvemento capitalista e ganancias copiosas.
5. Os gobernos dos países capitalistas manteñen conscientemente a falsa percepción de que a crise actual atopa a súa orixe na esfera financeira, porque temen que o propio sistema económico sexa posto en cuestión. Segundo eles, abondaría cunha regulación máis estrita dos actores e as operacións financeiras para volver comezar. A caída vertixinosa da produción sería só unha consecuencia dos problemas do mundo financeiro que se podería resolver coa restauración da confianza dos consumidores e os inversionistas.
6. É certo que a esfera financeira adquiriu unha posición cada vez máis dominante desde o estalido da crise económica a principios dos anos 70. Só basta constatar que, entre 1980 e 2007, o produto mundial multiplicouse por 5 e que as reservas financeiras multiplicáronse por 14. Así, formouse unha brecha crecente entre a esfera produtiva e a esfera financeira, inflada esta última por un desenvolvemento xigantesco dos produtos especulativos. Pero o estalido desta burbulla financeira, que se orientou cada vez máis ávidamente cara aos novos produtos de alto risco, puxo ao espido e reforzado unha crise estrutural subxacente de sobre-produción.
7. A comezos dos anos 70, o mundo capitalista enfrontouse novamente a unha crise de sobre-produción, que se expresou, igualmente, pola cuadruplicación do prezo do petróleo en 1973. Chegou ao seu fin un período de crecemento relativamente forte e estable, debido principalmente á reconstrución posterior á guerra. A sobreproducción acumulábase, o capitalismo encaraba unha crise mundial de sobreproducción.
8. Como cada empresa ou grupo capitalista ten como única preocupación o facerse co mercado dos demais, é empuxado a explotar en maior medida aos traballadores, a producir máis rápido e a menor custo. Séguese entón unha contradición crecente entre o desenvolvemento da capacidade de produción por unha banda, e a baixa relativa do poder adquisitivo das masas polo outro. Esta contradición reprodúcese inevitablemente baixo as relacións de produción capitalistas, onde unha pequena minoría posúe os medios de produción e enriquécese pola explotación da forza de traballo da gran maioría. Engels caracterizou do seguinte xeito a crise de sobreproducción: "Aos obreiros fáltanlles os medios de subsistencia porque produciron demasiados medios de subsistencia".
9. O mesmo mecanismo que leva á crise de sobreproducción leva igualmente a unha queda da taxa de ganancia. O frenesí dos investimentos aumenta a composición orgánica do capital e diminúe así a taxa de ganancia global. Como dixo Marx, "a verdadeira barreira da produción capitalista é o propio capital". Esa taxa de ganancia cae aínda máis cando a crise da sobreproducción estoupa. A crise de principios dos anos 70 transformouse nunha crise estrutural de longa duración, cunha taxa de crecemento media máis lenta, e cun aumento espectacular e prolongado do desemprego en todos os países capitalistas. Para contraatacar a caída das taxas de ganancias, o imperialismo estadounidense virou cara a unha política neoliberal agresiva e unha intensificación da militarización da economía.
10. A partir dos anos 79-81, os imperialistas lanzaron unha ofensiva anti-sindical con miras a reestruturar as necesidades do capital e a despexar o camiño para facilitar unha explotación máis intensa, un enriquecemento da clase burguesa, a destrución das conquistas sociais cedidas en décadas anteriores polos imperialistas debido á presión dos países socialistas. Esta ofensiva tomou un maior peso cando a contrarrevolución fixo caer definitivamente ao socialismo na Unión Soviética e nos países de Europa do Leste. O capitalismo triunfante declarou "a fin da historia" e o principio de era TINA ("there is no alternative", non hai alternativa). Esta era é parte do pasado xa, pois a crise actual mostra como as "solucións" neoliberais fraxilizaron aínda máis o conxunto do sistema e levárono ao bordo do colapso.
11. O capitalismo mundial tivo éxito en procurarse novos mercados, pola privatización de sectores públicos e pola imposición do libre intercambio aos países en desenvolvemento e os países ex socialistas. "Globalizou" a economía pero sobre todo os mercados financeiros. tivo éxito en crear temporalmente unha demanda artificial grazas ao desenvolvemento do crédito e da especulación. A desregulación completa dos fluxos de capital, dos actores financeiros e dos produtos derivados creou unha montaña do que Marx chamaba "o capital ficticio", sempre á procura de rendementos usureros. Para o capital en procura de investimentos rendibles, iso significou unha vía de escape benvida, pois a crise de sobreproducción vai sempre da man dunha sobreacumulación. Non é que haxa unha falta de capital, senón que hai un excedente que non atopa saída no sector produtivo.
12. Isto destrúe o mito socialdemócrata dun capital produtivo e saudable por unha banda, e dun capital financeiro e parásito polo outro. Como Lenin describiu de forma tan correcta, a era do imperialismo caracterízase pola fusión do capital industrial e do capital bancario en capital financeiro. Mais a súa interpenetración non evita que haxa unha separación aínda maior entre a propiedade do capital e a súa aplicación á produción, unha separación entre o rentista e o industrial. Segundo Lenin, "A supremacía do poder financeiro sobre todas as outras formas do capital significa a hexemonía do rentista e da oligarquía financeira; significa unha situación privilexiada para un pequeno número de Estados financeiros poderosos, en relación a todos os demais". A hexemonía do rentista e da oligarquía financeira desenvolveuse ao máximo coa aparición de novos actores financeiros como os hedge funds e os fondos privados que dirixen as reestruturacións de empresas por unha banda, e, polo outro, os novos ditados dos mercados financeiros que impón unha rendibilidade do 15% e máis ao sector produtivo.
13. A situación privilexiada dun pequeno número de estados financieramente poderosos, como os descritos por Lenin, aplícase en primeiro lugar aos Estados Unidos. A súa posición de superpotencia única permítelle vivir porriba das súas posibilidades. permitiu aumentar masivamente a súa débeda exterior e continuar gastando a esgalla grazas á entrada de capitais estranxeiros. Así os Estados Unidos puideron proseguir co armamentismo e coas súas ofensivas militares e as capas altas da sociedade puideron gastar aínda máis en produtos e servizos de luxo. O consumo desenfreado estadounidense, estimulado el mesmo polo endebedamento, xogou un rol importante para soster a economía mundial. Esta situación non sería posible sen a posición do dólar como moeda de cambio e de reserva mundial. A crise reforza a tendencia ao cambio na correlación de forzas nos mercados mundiais, cun declive dos Estados Unidos no PIB global, a subida de países emerxentes como China, a India e mesmo o Brasil no Produto Mundial Bruto (PMB) e unha partida máis grande para a Unión Europea.
14. Os Estados máis poderosos (os da OCDE) interviñeron a grande escala para asegurar as ganancias capitalistas, salvar os seus bancos e os seus monopolios industriais e para o estalido do sistema financeiro mundial. Logo de liberar completamente os mercados financeiros e logo de soster a fondo "a man invisible do mercado", chámase aos estados para que paguen os pratos rotos. Isto destrúe o mito de que os estados perderían o seu poder: aboliron voluntariamente o seu poder de intervención para deixarlle a liberdade total ao capital. Todos os estados capitalistas seguiron as reestruturacións capitalistas e aliñáronse coa política neoliberal dos Estados Unidos, mesmo os estados con gobernos con participación ou de maioría socialdemócrata. Así, o Tratado de Maastricht e a estratexia de Lisboa europea, promovidas tanto polos liberais como polos socialdemócratas, intensificaron a competencia entre os países imperialistas e levaron á intensificación da explotación, á baixada do prezo da forza de traballo, á liberación dos mercados financeiros, ás privatizacións, á creación de empregos precarios, ao alongamento da idade de xubilación e das horas de traballo, á privatización das pensións, a mercantilización do ensino e do sector da saúde.
15. As actuais nacionalizacións serven para protexer os intereses do gran capital con diñeiro do Estado, de tal sorte que o sector vólvese de novo o suficientemente rendible como para ser entregado integramente ao sector privado. De aí sairá unha concentración aínda máis grande de capital. Os fondos que o Estado pon a disposición do capital privado, baixo a forma de aumento de capital ou de garantías do Estado, mostran unha vez máis canto de parásito ten o sistema capitalista. As ganancias son privatizadas, as perdas son socializadas.
16. Como consecuencia da crise, a brecha entre ricos e pobres aumentará, a maioría dos países do mundo coñecerán unha degradación aínda máis desastrosa. Esta degradación golpeará sobre todo aos países en desenvolvemento. A maioría destes países depende da produción de materias primas e de produtos agrícolas para a exportación e só algúns dispón de manufacturas e semi-manufacturas que exportan. Os ditados do FMI, da OMC, de EEUU e a UE destruíron o seu tecido industrial local e a súa agricultura e sometéronos á dominación de compañías transnacionais. Isto volveunos cada vez máis dependentes da conxuntura económica do mundo desenvolvido. Atópanse agora na terrible situación de que os pedidos caeron de forma drástica, os prezos da exportación afundíronse e as condicións de crédito internacional endurecéronse. Esta vulnerabilidade empúxaos de novo ao ciclo dos préstamos, do endebedamento e de novos ditados das esferas imperialistas. Os traballadores e campesiños corren o risco dun aumento rápido do desemprego, a precariedade e a exclusión.
17. Durante a depresión dos anos 30, non foi o "new deal" o que sacou á economía capitalista do marasmo, senón a segunda guerra mundial. Estamos ante un período de contradicións agudizadas en tanto que o capital vira máis agresivo. Córrese o risco de desembocar en novos conflitos armados. A crise actual igualmente representa unha ameaza enorme de regresión social e democrática e crea as bases de movementos autoritarios e militares, como a historia demostrou.
18. O problema da crise económica xeneralizada vai da man dunha ameaza planetaria que pesa sobre o medio ambiente. Ningunha das dúas pode atopar solución baixo o capitalismo. O desenvolvemento armonioso da economía mundial e a salvaguardia do medio ambiente esixen unha planificación desenvolvida que está excluída mentres a procura de beneficios domine a Terra. Estes dous desafíos mundiais confirman a necesidade da socialización dos monopolios así como a planificación centralizada dunha economía socialista. Isto confirma a necesidade de derrocar o poder da clase burguesa en cada país e de construír unha sociedade socialista baseada na propiedade colectiva dos medios de produción.
II. As tarefas dos comunistas
19. Baixo os auspicios do G20 e de organizacións e institucións internacionais como a UE, o Banco Mundial e o Fondo Monetario Internacional, as grandes potencias e os gobernos dos países capitalistas dedícanse a dúas grandes tarefas. Unha, tapar as brechas do sistema e salvar aos capitalistas. Dúas, facer cargar o peso da crise sobre os traballadores e os pobos do mundo. A tarefa dos comunistas é dobre igualmente, pero radicalmente oposta.
20. Primeiro. Desexamos mobilizar ás masas para levar a cabo unha ruptura radical co capitalismo, co sistema de explotación. Mesmo se o capitalismo escolle a vía das reformas chamadas "keynesianas" para estabilizar ao sistema e sobre todo para evitar que as masas reclamen reformas máis profundas, estas serán a costa do pobo. A burguesía dará retoques ao sistema financeiro sen resolver as relacións de produción e a propiedade privada dos medios de produción. Hai que incidir na responsabilidade do gran capital e os seus servidores políticos, que son quen levaron ao mundo á catástrofe. Pero iso non é suficiente. Hai que lograr adoptar obxectivos de loita e reivindicacións que preparen a vía revolucionaria para o derrocamento deste sistema de explotación e de opresión. Para este propósito, é particularmente importante desenvolver e reforzar a corrente clasista no movemento sindical, así como noutros movementos que representan á clase obreira e os seus aliados.
21. Segundo. Desenvolveremos e apoiaremos toda loita de resistencia dirixida a facer pagar á clase burguesa pola crise. Trátase de desenvolver a loita para manter e crear empregos, a loita pola protección dos desempregados e das familias traballadoras, a loita por salvagardar e mellorar a protección social, a loita por aumentar os salarios e mellorar o poder adquisitivo. Trátase de aproveitar todas as oportunidades en contra das privatizacións. Trátase igualmente de preservar os dereitos democráticos e de oporse ao crecemento do racismo, do fascismo, do belicismo, e de toda forma ideolóxica burguesa. Sobre todo en tempos de crise capitalista, os imperialistas tenden a intensificar o seu anticomunismo co fin de golpear á única alternativa existente, o derrocamento do capitalismo e a construción do socialismo.
22. Temos un importante debate ideolóxico que lanzar, o debate sobre o fracaso do sistema capitalista e sobre a superioridade do proxecto socialista. Debemos igualmente frear a escapatoria de mercado libre "controlado" ou "regulado", versión socialdemócrata da apoloxía do sistema. As nosas críticas céntranse no sistema económico e non soamente nas "esaxeracións", os "abusos" ou a "cobiza dos banqueiros" e o denominado capitalismo casino.
23. Ao mesmo tempo, consagraremos todas as nosas forzas para estar na primeira liña da loita dos traballadores, os campesiños e os autónomos. O período próximo estará cheo de oportunidades para facer avanzar a causa comunista. Pero a crise non trae consigo automaticamente a loita. O medo pode tamén paralizar temporalmente ou esmagar a revolta. Trátase de traballar con confianza e paciencia entre as masas e descubrir a creatividade e o espírito de solidariedade, pois será finalmente a clase obreira e outras masas traballadoras quen determinarán o curso da historia.
24. O importante é construír e reforzar os partidos comunistas. Este será o factor decisivo para poder aproveitar as oportunidades que se ofrecerán aos pobos e traballadores no futuro, e para trazar a vía cara a unha sociedade socialista, unha sociedade sen explotación nin opresión por parte do capital.
25. Debemos intensificar a colaboración internacional entre os partidos comunistas e desenvolver unha estratexia unificada contra o imperialismo, pois é unha condición esencial para avanzar máis rapidamente cara a un futuro de progreso, de xustiza e de paz e para estar á altura das tarefas que están ante nós.
Listaxe de signatarios:
1. Arxentina, Partido da Liberación
2. Armenia, Unified Progressive Communist Party of Armenia
3. Australia, Communist Party of Australia
4. Azerbaidjan, Communist Party of Azerbaidjan
5. Belarus, For the Union and the Communist Party of the Union
6. Belgium, Workers' Party of Belgium
7. Brazil, Communist Party of Brazil (PCdoB)
8. Brazil, Partido Patria Livre
9. Bulgaria, Party of Bulgarian Communists
10. Canada, Communist Party of Canada
11. Colombia, Partido Comunista Colombiano
12. Croatia, Socialist Workers' Party of Croatia
13. Cuba, Partido Comunista de Cuba
14. Denmark, Communist Party of Denmark
15. Denmark, Danish Communist Party
16. Estonia, Communist Party of Estonia
17. O Salvador, Partido Comunista do Salvador (PCS)
18. France, PRCF - Pôle de Renaissance communiste en France
19. France, URCF - Union deas Révolutionnaires-Communistes de France
20. Xeorxia, Unified Communist Party of Xeorxia
21. Greece, Communist Party of Greece (KKE)
22. Hungary, Hungarian Communist Workers' Party
23. Ireland, Communist Party of Ireland
24. Ireland, Workers' Party of Ireland
25. Latvia, Socialist Party of Latvia
26. Lebanon, Parti Communiste Libanais
27. Luxembourg, Communist Party of Luxembourg
28. Malta, Communist Party of Malta
29. Morocco, Voie démocratique
30. Nepal, Communist Party of Nepal (Unified)
31. Netherlands, New Communist Party Netherlands (NCPN)
32. Pakistan, Communist Party of Pakistan
33. Palestine, Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP)
34. Peru, Partido Comunista Peruano
35. Porto Rico, Refundación Comunista de Porto Rico
36. Russia, Communist Party of the Russian Federation
37. Russia, Russian Communist Workers' Party - Revolutionary Party of Communists
38. Russia, Communist Party of the Soviet Union (CPSU)
39. South Africa, South African Communist Party
40. Spain, Partido Comunista de España (marxista-leninista)
41. Spain, Partido Comunista dos Pobos de España
42. Spain, Unión Proletaria
43. Sweden, Communist Party (KP)
44. Syria, Syrian Communist Party
45. Taiwan, Chinese Province of Taiwan, Labour Party of Taiwan
46. Tunisia, Parti du Travail Patriotique et Démocratique
47. Turkey, Communist Party of Turkey (TKP)
48. United Kingdom, Communist Party of Great Britain (Marxist Leninist)
49. United States, Freedom Road Socialist Organization
50. United States, Party for Socialism and Liberation
51. Ukraine, Union of Communists
52. Venezuela, Partido Comunista de Venezuela
53. Vietnam, Socialist Republic of, Communist Party of Vietnam
2 Xullo 2009